Umowa zlecenie a składki ZUS. Ile płaci pracodawca? Kiedy umowy zlecenia zostaną w pełni oskładkowane?

Czy wiesz, że umowa zlecenie nie zawsze podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym? To, jakie składki ZUS naliczy zleceniodawca, zależy od m.in. innych tytułów do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego zleceniobiorcy, wysokości wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenie, a nawet ZUS opłacanego w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez zleceniobiorcę. Wyjaśniamy aktualne przepisy i reformę zaplanowaną na I kwartał 2025 roku.

1. Kiedy umowy zlecenie zostaną w pełni ozusowane?
2. Jakie składki ZUS nalicza się od wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia?
3. Kiedy nie odprowadza się składki na FP i FGŚP od umowy zlecenia?
4. Jak zbieg umów zleceń wpływa na składki ZUS?
5. Jak naliczyć składki ZUS od umowy zlecenia z własnym lub obcym pracownikiem?
6. Jakie składki ZUS odprowadza się od umowy zlecenia z emerytem lub rencistą?
7. Czy umowa zlecenie z uczniem lub studentem jest ozusowana?
8. Jakie składki ZUS naliczy zleceniodawca, jeśli zleceniobiorca prowadzi działalność gospodarczą?
   1. Składki ZUS opłacane przez zleceniobiorcę w ramach działalności gospodarczej a składki ZUS z umowy zlecenia
9. Jak urlop macierzyński wpływa na składki ZUS z umowy zlecenia?
10. Jak urlop wychowawczy wpływa na ozusowanie umowy zlecenia?

Pełne ozusowanie umów zleceń do 31 marca 2025 roku

Dotychczasowa reforma A4.7 w ramach KPO (Krajowego Planu Odbudowy), czyli dotycząca ograniczenia segmentacji rynku pracy, zakładała, że wszystkie umowy cywilnoprawne będą podlegały składkom na ubezpieczenia społeczne. Wyjątkiem były tylko umowy zlecenia zawierane z uczniami szkół średnich i studentami do 26. roku życia. Te zmiany miały wejść w życie do 31 marca 2023 roku.

Umowy cywilnoprawne nadal nie zostały w pełni ozusowane. Co więcej, rewizja KPO wykluczyła umowy o dzieło z objęcia obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Ponadto przesunęła termin wdrożenia reformy aż do 31 marca 2025 roku.

Bieżący KPO zakłada, że:

1. zleceniodawcy będą odprowadzać obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich umów zleceń, bez względu na przychody zleceniobiorcy (z wyjątkiem umów podpisanych z uczniami szkół średnich i studentami do 26. roku życia),
2. zleceniobiorca wykonujący pracę na podstawie kilku umów zleceń będzie objęty obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczanymi od wszystkich umów,
3. przestanie obowiązywać zasada, według której składki na ubezpieczenia społeczne nalicza się od minimalnego wynagrodzenia z tytułu wykonywania kilku umów zleceń.

Jakie składki ZUS odprowadza się od umowy zlecenia?

Na początku rozważymy najprostszy wariant rozliczeń ze zleceniobiorcą.

Jeśli zawrzesz umowę zlecenie z osobą, która nie ma innego źródła dochodu, obowiązkowo naliczysz składki na:

• ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe),
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Strony umowy zlecenia pokrywają wspólnie obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne (oboje po 9,76%) i rentowe (zleceniobiorca – 1,5%, zleceniodawca – 6,5%). Zleceniobiorca opłaca dobrowolną składkę chorobową (2,45%) i obowiązkową składkę zdrowotną (9%). Po stronie zleceniodawcy leży składka na ubezpieczenie wypadkowe (od 0,67% do 3,33%), FP (2,45%) i FGŚP (0,1%).

Ubezpieczenie	Czy jest obowiązkowe dla zleceniobiorcy bez innego tytułu do ubezpieczeń?	Wartość składki na ubezpieczenie finansowanej przez zleceniodawcę	Wartość składki na ubezpieczenie finansowanej przez zleceniobiorcę	Podstawa naliczenia składki na ubezpieczenie
Chorobowe	Nie, dobrowolne	Brak	2,45%	Wynagrodzenie brutto
Emerytalne	Tak	9,76%	9,76%	Wynagrodzenie brutto
Rentowe	Tak	6,5%	1,5%	Wynagrodzenie brutto
Wypadkowe	Tak	Od 0,67% do 3,33%	Brak	Wynagrodzenie brutto
Zdrowotne	Tak	Brak	9%	Wynagrodzenie brutto minus pozostałe składki
Fundusz Pracy	Tak, o ile nie istnieją przesłanki do zwolnienia ze składki na FP po stronie zleceniodawcy lub zleceniobiorcy	2,45%	Brak	Wynagrodzenie brutto (nie obowiązuje roczne ograniczenie podstawy oskładkowania –208 050 zł w 2023 roku)
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych	Tak, o ile nie istnieją przesłanki do zwolnienia ze składki na FGŚP	0,1%	Brak	Wynagrodzenie brutto (nie obowiązuje roczne ograniczenie podstawy oskładkowania – 208 050 zł w 2023 roku)

Składki ZUS odprowadzane od umowy zlecenia zawartej z osobą, która nie ma innego tytułu do ubezpieczeń.

Inaczej nalicza się składki ZUS za zleceniobiorcę, który ma pewien specyficzny status (np. studenta) lub inny tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. umowę o pracę). Ponadto składki na FP i FGŚP również są objęte pewnymi ograniczeniami. W dalszej części artykułu rozważyliśmy, jak zmieniają się zasady naliczania składek ZUS w różnych przypadkach.

👉 Obsługa kadrowo-płacowa firm w TribePerk obejmuje rozliczanie wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, świadczących usługi na podstawie umów cywilnoprawnych czy freelancerów na B2B. W ramach usługi dostajesz dostęp do zautomatyzowanej platformy kadrowo-płacowej, dzięki której pobierzesz listy płac, Twoi pracownicy wygenerują paski płacowe, a zleceniobiorcy i wykonawcy dzieł – rachunki do umów.

Kiedy nie odprowadza się składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu umowy zlecenia?

Co do zasady, za zleceniobiorcę objętego obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy zlecenie odprowadza się także składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zleceniodawca nie opłaca składki na FP, jeśli m.in.:

• nie ma statusu pracodawcy, czyli nie zatrudnia nikogo na podstawie umowy o pracę,
• nie jest jednostką organizacyjną, czyli np. spółką osobową lub kapitałową,
• zleceniobiorca nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu umowy zlecenia,
• zleceniobiorca uzyskuje oskładkowany przychód tylko z tytułu umowy zlecenia, który jest niższy od minimalnego wynagrodzenia,
• zleceniobiorca osiąga przychody z różnych źródeł, ale łączna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie osiąga płacy minimalnej,
• zleceniobiorczyni ukończyła 55 lat, a zleceniobiorca – 60 lat,
• zleceniobiorca pobiera zasiłek macierzyński lub przebywa na urlopie wychowawczym.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której np. umowę zlecenie ze stawką miesięczną podpisano w połowie miesiąca. Wtedy zleceniodawca musi przeliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tak, aby sprawdzić, czy kwota za należna za cały miesiąc jest równa minimalnemu wynagrodzeniu. Jeśli tak, musi opłacić składkę na FP, mimo że zleceniobiorca nie zarobił najniższej krajowej z tytułu tej umowy w danym miesiącu. Takie przeliczenie nie obowiązuje w przypadku umów ze stawką akordową, godzinową czy prowizyjną.

W przypadku składki na FGŚP nie obowiązują powyższe zasady dotyczące minimalnego wynagrodzenia. Nawet jeśli zleceniobiorca zarobi mniej niż najniższą krajową, zleceniodawca musi opłacić składkę na FGŚP.

Zbieg umów zleceń a składki ZUS

Kiedy zleceniobiorca podpisuje umowy z co najmniej dwiema firmami, dochodzi do tzw. zbiegu umów zlecenia. W tej sytuacji kolejny zleceniodawca musi wziąć pod uwagę wysokość wynagrodzenia z poprzedniej umowy zlecenia zawartej przez zleceniobiorcę. Jeśli jest ono równe płacy minimalnej bądź wyższe od niej, kolejna umowa zlecenia jest objęta wyłącznie obowiązkową składką zdrowotną.

Gdyby zleceniobiorca podpisał np. trzy umowy zlecenie na dany miesiąc, z których każda opiewałaby na kwotę niższą od wynagrodzenia minimalnego, czwarty zleceniodawca powinien podsumować te przychody. Jeśli ich suma osiągnęłaby co najmniej najniższą krajową, od czwartego zlecenia należałoby odprowadzić wyłącznie składkę zdrowotną. Uwaga – w tej kalkulacji trzeba wziąć pod uwagę też inne tytuły do ubezpieczeń społecznych, np. zasiłek macierzyński.

Umowa zlecenie nieobjęta składkami na ubezpieczenia społeczne jest zwolniona również ze składek na FP i FGŚP.

Wysokość wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej wcześniej przez zleceniobiorcę	Warunki naliczania składek od kolejnej umowy zlecenia
Równe wynagrodzeniu minimalnemu lub wyższe	Zleceniodawca nalicza wyłącznie składkę zdrowotną
Niższe od wynagrodzenia minimalnego	Zleceniodawca nalicza składki na ubezpieczenia społeczne i składkę zdrowotną. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna

Jak wspomnieliśmy, po wdrożeniu reformy A4.7 z KPO zasady opisane w tabeli przestaną obowiązywać. Niezależnie od tego, ile umów zleceń podpisze zleceniobiorca i na jaką kwotę, zleceniodawcy odprowadzą od każdej umowy obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne.

Umowa zlecenie z obcym lub własnym pracownikiem a składki ZUS

To, czy podpiszesz umowę zlecenie z własnym pracownikiem, czy z osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę w innej firmie, wpływa na konieczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia.

Jeśli zleceniobiorca zarabia co najmniej minimalne wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, którą zawarł z inną firmą, to nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia. We wszystkich przypadkach składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowa.

Status pracownika	Wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę	Składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) z tytułu umowy zlecenia	Składka na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy zlecenia
Własny pracownik	Nie ma znaczenia	Tak	Tak
Pracownik innej firmy	Równe płacy minimalnej lub wyższe	Nie	Tak
Pracownik innej firmy	Niższe od płacy minimalnej	Tak	Tak

Umowa zlecenie z emerytem lub rencistą a składki ZUS

Jeżeli umowa zlecenie to jedyna forma zatrudnienia dla emeryta lub rencisty, zleceniodawca odprowadza obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest opcjonalna.

Co ważne, zwolnienie ze składek na FP i FGŚP obejmuje zleceniobiorczynie, które ukończyły 55 lat, i zleceniobiorców, którzy ukończyli 60 lat.

W przypadku zawarcia umowy zlecenia z emerytem lub rencistą, który pracuje również na podstawie umowy o pracę w Twojej lub innej firmie, musisz kierować się tymi zasadami.

Czy umowa zlecenie z uczniem lub studentem jest ozusowana?

Nie, umowy zlecenia z uczniami i studentami do 26. roku życia nie są objęte żadnymi obowiązkowymi składkami ZUS. To nie zmieni się po reformie wdrożonej w ramach KPO w 2025 roku. W poradniku o kosztach umów zleceń wyjaśniliśmy, jakie warunki muszą spełnić zleceniobiorcy, aby czerpać korzyści ze statusu ucznia lub studenta.

Jak działalność gospodarcza zleceniobiorcy wpływa na składki ZUS z tytułu umowy zlecenia?

O ile przedsiębiorca może zawierać umowy cywilnoprawne, o tyle musi zwrócić uwagę, czy czynności wykonywane w ramach umów zleceń wpisują się w zakres usług oferowanych przez jego firmę. Od tego zależy, czy umowa zlecenie będzie rozliczana na podstawie faktury (w ramach działalności gospodarczej), czy na podstawie rachunku (poza działalnością gospodarczą).

Aby ustalić, czy umowa zlecenie rozliczana poza działalnością gospodarczą podlega oskładkowaniu, trzeba wziąć pod uwagę, jaki ZUS opłaca przedsiębiorca i ile wynosi wynagrodzenie z tytułu zlecenia.

Jeśli przedsiębiorca podpisze co najmniej dwie umowy zlecenie, trzeba uwzględnić zasady stosowane przy zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, przy czym działalność gospodarcza jest traktowana zawsze jako pierwszy tytuł do ubezpieczeń.

Pamiętaj też, że przedsiębiorca, który wykonuje zlecenie poza działalnością gospodarczą, na własne życzenie może zostać objęty ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z obu tytułów – i działalności gospodarczej, i umowy zlecenia.

Składki ZUS opłacane przez zleceniobiorcę w ramach działalności gospodarczej a składki ZUS z umowy zlecenia

Zakres umowy zlecenia a zakres działalności gospodarczej	ZUS opłacany przez przedsiębiorcę	Składki ZUS naliczane z tytułu jednej umowy zlecenia
Pokrywa się	Nie ma znaczenia.	Nie, składki ZUS opłaca się wyłącznie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Nie pokrywa się	Ulga na start (tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne).	Tak, składki na ubezpieczenia społeczne i składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Nie pokrywa się	ZUS preferencyjny (podstawa naliczania składek społecznych to 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli 1080 zł od 1 lipca 2023 roku).	Tak, składki na ubezpieczenia społeczne i składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli wynagrodzenie z umowy zlecenie wyniesie co najmniej najniższą krajową, zleceniobiorca może podlegać ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z tytułu zlecenia.
Nie pokrywa się	ZUS preferencyjny (podstawa naliczania składek społecznych to 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli 1080 zł od 1 lipca 2023 roku). Mały ZUS Plus (składki społeczne naliczane od dochodu z poprzedniego roku podatkowego, minimalna podstawa to 1080 zł od 1 lipca 2023 roku, maksymalna to 4161 zł).	Składki na ubezpieczenie społeczne: 1) nie, jeśli podstawa wymiaru składek naliczanych z tytułu działalności gospodarczej osiągnie minimalne wynagrodzenie, 2) tak, jeśli wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia osiągnie płacę minimalną, a podstawa wymiaru składek społecznych z tytułu działalności gospodarczej będzie niższa (wtedy nie trzeba naliczać tych składek w ramach DG), 3) tak, jeśli podstawy wymiaru składek społecznych z obu tytułów nie osiągną najniższej krajowej (wtedy nalicza się składki z tytułu DG i zlecenia). Składka zdrowotna – tak, we wszystkich przypadkach.
Nie pokrywa się	Duży ZUS (podstawa wymiaru składek społecznych to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, czyli 4161 zł w 2023 roku).	Składki na ubezpieczenie społeczne – nie, jeśli wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia nie przekroczy 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, czyli 4161 zł w 2023 roku. Jeśli kwota zlecenia przewyższy 4161 zł, zleceniobiorca może wybrać, z którego tytułu chce opłacić składki. Składka zdrowotna – tak, w obu przypadkach.

Czy zleceniobiorczyni na urlopie macierzyńskim opłaca składki społeczne z tytułu umowy zlecenia?

Nie, osoba, która pobiera zasiłek macierzyński, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia. Nie ma znaczenia, czy zleceniobiorca podpisze tę umowę z dotychczasowym pracodawcą, czy z inną firmą. W obu przypadkach obligatoryjna jest wyłącznie składka zdrowotna. Co ważne, zleceniobiorczyni na urlopie macierzyńskim może się dobrowolnie zgłosić do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z tytułu umowy zlecenia.

Czy umowa zlecenie podpisana na urlopie wychowawczym jest ozusowana?

Tak, zleceniobiorca na urlopie wychowawczym podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu umowy zlecenie. Podobnie jak w przypadku urlopu macierzyńskiego, nie jest istotne, czy pracodawca zawrze tę umowę z dotychczasowym pracownikiem, czy z innym.

Co prawda urlop wychowawczy stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, ale tylko gdy np. matka lub ojciec dziecka:

• nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty,
• nie mają innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.