Umowa o dzieło a umowa zlecenie – czym się różnią?

Umowa o dzieło i umowa zlecenie to umowy cywilnoprawne. Nie obejmuje ich Kodeks pracy. To oznacza, że zamawiający dzieła i zleceniodawcy nie muszą zapewniać drugim stronom m.in. odpłatnych urlopów, a wykonawcom dzieł i zleceniobiorcom nie przysługują liczne przywileje, np. okres wypowiedzenia. Chociaż umowa zlecenie i umowa o dzieło mają punkty wspólne, występuje pomiędzy nimi wiele rozbieżności, w tym na gruncie podatkowym i składkowym. Czym się różni umowa o dzieło od umowy zlecenie? Sprawdź, kiedy podpisać pierwszą, a kiedy drugą.

Porównanie umowy o dzieło i umowy zlecenia – tabelka

	Umowa o dzieło	Umowa zlecenia
Regulacja prawna	Kodeks cywilny	Kodeks cywilny
Nazwa potoczna	Umowa rezultatu	Umowa starannego działania
Cel podpisania umowy	Stworzenie dzieła (np. dekoracji z kwiatów na salę weselną)	Wykonanie czynności (np. zorganizowanie zabaw dla dzieci przez animatora na weselu)
Odpowiedzialność	Wykonawca dzieła odpowiada za rezultat, czyli wykonanie dzieła opisanego w umowie	Zleceniobiorca odpowiada za wykonanie czynności, ale nie rezultat (np. obsługuje stoisko na targach roślinnych, ale nie odpowiada za wynik sprzedażowy)
Minimalne wynagrodzenie	Brak	Tak, obowiązuje minimalna stawka godzinowa, aczkolwiek nie we wszystkich przypadkach (np. nie dotyczy zleceniobiorców, którzy otrzymują wynagrodzenie prowizyjne oraz decydują o miejscu i czasie wykonania zlecenia)
Składki ZUS	Brak (jednym z wyjątków jest umowa o dzieło podpisana z własnym pracownikiem)	Co do zasady, składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne są obowiązkowe, a składka na ubezpieczenie chorobowe –dobrowolna (jednym z wyjątków jest np. umowa zlecenie z osobą zarabiającą co najmniej wynagrodzenia minimalne z innej umowy zlecenia)
Zaliczka na podatek dochodowy	12% lub 32% wg skali podatkowej	12% lub 32% wg skali podatkowej
Zryczałtowany podatek dochodowy	Tak, w przypadku umów opiewających na maksymalnie 200 zł brutto	Tak, w przypadku umów opiewających na maksymalnie 200 zł brutto
Kwota zmniejszająca podatek	Tak	Tak
Zgłoszenie umowy do ZUS	Tak (jednym z wyjątków jest umowa o dzieło podpisana z własnym pracownikiem)	Nie
Wypowiedzenie umowy	Kodeks cywilny reguluje zasady odstąpienia od umowy o dzieło przez zamawiającego i wykonawcę	Kodeks cywilny reguluje zasady wypowiedzenia umowy zlecenia z ważnego powodu lub bez ważnego powodu przez zleceniodawcę lub zleceniobiorcę

Umowa o dzieło a umowa zlecenie – najważniejsze różnice

Różnice między umową o dzieło a umową zleceniem można rozpatrywać na wielu polach.

Przedsiębiorca, który chce zawrzeć umowę cywilnoprawną, podejmuje jedną z kluczowych decyzji, zanim wystawi ogłoszenie czy zaoferuje współpracę danej osobie. Otóż przedmiotem umowy o dzieło jest pewien rezultat, a przedmiotem umowy zlecenia – wykonanie pewnej czynności.

Kiedy przedsiębiorca określi, którą umowę powinien podpisać, musi się zastanowić nad takimi kwestiami, jak:

• forma wynagrodzenia (np. godzinowe, kwotowe, prowizyjne),
• okres obowiązywania umowy (np. dopuszcza się zawarcie umowy zlecenia na czas nieokreślony),
• dodatkowe ograniczenia (np. możliwość wprowadzenia zmian wyłącznie w formie pisemnej, pod rygorem nieważności).

Ani umowa o dzieło, ani umowa zlecenie nie mogą zastąpić umowy o pracę

Zdarza się, że pracodawcy nie oferują np. umowy o pracę na okres próbny, tylko umowę zlecenie na 3 miesiące. Jednocześnie wymagają 8-godzinnej pracy w biurze od poniedziałku do piątku oraz wykonywania bieżących poleceń przełożonych. Z kolei umowy o dzieło są oferowane pracownikom, którzy otrzymują dodatkowe wynagrodzenie zamiast wynagrodzenia z dodatkiem za godziny nadliczbowe. W efekcie umowy cywilnoprawne są wykorzystywane do obchodzenia prawa pracy i przepisów o ubezpieczeniach społecznych.

Poznaj różnice między umową zleceniem a umową o pracę

Cel podpisania umowy

Umowa o dzieło funkcjonuje jako umowa rezultatu, a umowa zlecenie – jako umowa starannego działania. W pierwszym przypadku skupiamy się na efekcie (np. fizycznym – garniturze na zamówienie, wirtualnym – wegetariańskim jadłospisie na 2500 kcal), a w drugim przypadku – na samej czynności (np. konsultacji behawioralnej psa). O ile krawiec obiecuje klientowi, że uszyje dla niego eleganckie ubranie, o tyle behawiorysta nie deklaruje opiekunowi psa, że rozwiąże problem podczas spotkania. Krawiec zobowiązuje się do wykonania dzieła (garnituru), a behawiorysta – do wykonywania czynności bez względu na rezultat (treningów z psem).

Oczywiście każda osoba, która zleca pewną czynność, chce osiągnąć pewien rezultat. Niemniej sam rezultat nie jest przedmiotem umowy zlecenia. Zresztą – czasami trudno go zagwarantować, bo wpływają na niego czynniki zewnętrzne (np. cennik i oferta konkurencji na targach ślubnych), a nawet sami zlecający (np. uczestnik szkolenia nie wdraża żadnych zmian w życie).

Odpowiedzialność

Wykonawca dzieła zobowiązuje się do osiągnięcia określonego rezultatu, więc odpowiada za efekt. Zleceniobiorca deklaruje, że starannie wykona czynność określoną w umowie. To oznacza, że odpowiada za rzetelne działanie, ale nie za efekt.

Kodeks cywilny wspomina o odpowiedzialności solidarnej za zlecenie w przypadku:

• czynności zleconej lub wykonywanej wspólnie przez kilka osób,
• czynności przekazanej zastępcy przez zleceniobiorcę wbrew woli zleceniodawcy (np. pomimo zakazu w umowie),
• czynności powierzonej zastępcy przez zleceniobiorcę bez wiedzy zleceniodawcy (art. 738 Kodeksu cywilnego zobowiązuje zleceniobiorcę do zawiadomienia zleceniodawcy o zastępstwie oraz miejscu zamieszkania tej osoby).

Zgodnie z art. 638 Kodeksu cywilnego przepisy o rękojmi i gwarancji przy sprzedaży mają zastosowanie przy odpowiedzialności za wady dzieła. Taka odpowiedzialność jest wyłączona, jeśli wada wynika z materiału, który dostarczył zamawiający dzieło, np. niskiej jakości materiału do uszycia sukienki. Jeżeli zamawiający wykryje, że dzieło jest wykonane wadliwie lub sprzecznie z umową, może wezwać wykonawcę do poprawek w wyznaczonym terminie. Według art. 636 § 1 Kodeksu cywilnego kolejnym krokiem jest albo odstąpienie od umowy o dzieło, albo przekazanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo dotychczasowego wykonawcy.

Wynagrodzenie

Umowa o dzieło nie jest objęta minimalną stawką godzinową, która dotyczy wielu umów zleceń. To oznacza, że zamawiający dzieło nie musi przeliczać roboczogodzin i wynagrodzenia dla wykonawcy dzieła, aby sprawdzić, czy stawka godzinowa wynosi co najmniej 23,50 zł brutto. Zleceniodawca powinien rozliczyć się ze zleceniobiorcą na podstawie ewidencji czasu pracy. Gdyby okazało się, że zleceniobiorca zarobił mniej niż 23,50 zł brutto na 1 godzinę, zleceniodawca musi wyrównać wynagrodzenie tak, aby zachować minimalną stawkę godzinową.

Dołącz do przedsiębiorców, którzy zautomatyzowali naliczanie wynagrodzeń!

Wysyłasz e-maile z setkami załączników do biura rachunkowego? Zbierasz dane kadrowo-płacowe z różnych źródeł, w tym papierowych? Można prościej i szybciej! Dzięki pełnej obsłudze kadr i płac Twojej firmy w TribePerk zyskasz dostęp do platformy, która wdroży automatyzację w Twoim biznesie!

Sprawdź

Składki ZUS

Ani zamawiający dzieło, ani zleceniodawca nie uniknie kontaktu z ZUS.

Zasadniczo umowy o dzieło nie są oskładkowane, ale większość z nich należy zgłosić na formularzu ZUS RUD. Dzięki tym informacjom organ może skontrolować, czy przedsiębiorca nie ominął – celowo lub przypadkowo – przepisów o ubezpieczeniach społecznych, zawierając umowę o dzieło zamiast umowy zlecenia.

Z kolei zleceniodawca musi zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (zwykle obowiązkowych) oraz ubezpieczenia chorobowego (dobrowolnego). Jeżeli pracodawca podpisze umowę zlecenie z własnym pracownikiem, odprowadzi te same składki, co z tytułu umowy o pracę. Tak samo postąpi w przypadku umowy o dzieło z własnym pracownikiem.

Podatek dochodowy

Stawki podatku dochodowego są takie same dla umów o dzieło i umów zleceń.

Wynoszą:

• 12% w I progu podatkowym,
• 32% w II progu podatkowym,
• 12% w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego, który ma zastosowanie w umowach cywilnoprawnych opiewających na maksymalnie 200 zł brutto.

Co ważne, umowa o dzieło nie jest objęta zwolnieniami podatkowymi. To oznacza, że wykonawca dzieła zapłaci zaliczkę na podatek dochodowy, nawet jeśli nie ukończył 26 lat. Nie będzie mu przysługiwać ulga dla młodych. Skorzysta z niej w przypadku umowy zlecenia.

Czy wiesz, że sposób naliczenia zaliczki na podatek dochodowy zależy nawet od urodzin zleceniobiorcy?

Szczególną uwagę należy zwrócić na termin wypłaty wynagrodzenia dla zleceniobiorcy, który lada moment ukończy 26 lat, więc straci prawo do ulgi dla młodych.

Sprawdź, jak obliczyć podatek dochodowy od umowy zlecenia

Zgłoszenie umowy do ZUS

Art. 36 ust. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązuje niektórych płatników składek i osoby fizyczne zlecające dzieła do poinformowania ZUS o umowie o dzieło. Mają na to 7 dni od dnia jej zawarcia. Taki przymus nie istnieje w przypadku umów zleceń, nawet jeżeli zleceniodawcy odprowadzają z nich wyłącznie składkę zdrowotną.

Jeżeli zamawiający dzieło nie dopilnuje zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS, narazi się na karę grzywny do 5000 zł!

Pracodawca, który zawarł umowę o dzieło z własnym pracownikiem, nie musi jej zgłaszać do ZUS, o ile pozostaje z tą osobą w stosunku pracy. Obowiązek nie dotyczy też umowy zawartej z innym podmiotem niż własny pracodawca, ale polegającej na wykonywaniu dzieła na jego rzecz.

Przeczytaj, kiedy i jak należy zgłosić umowę o dzieło do ZUS

Rozwiązanie umowy

Kodeks cywilny reguluje zasady wypowiedzenia umowy zlecenia. Zleceniodawca i zleceniobiorca nie muszą ustalać okresu wypowiedzenia w umowie. Co do zasady, można ją rozwiązać ze skutkiem natychmiastowym nawet bez ważnego powodu, ale wówczas strona, która zrywa umowę, naraża się na wypłatę odszkodowania za straty poniesione przez drugą stronę. Wykonawca dzieła i zamawiający dzieło mogą odstąpić od umowy. O ile przepisy podają tylko jedną sytuację, w której wykonawca dzieła ma prawo do odstąpienia od umowy, o tyle zamawiający dzieło może zrezygnować z niego z kilku różnych powodów (a nawet bez).

Która umowa jest korzystniejsza dla pracodawcy – umowa o dzieło czy umowa zlecenie?

Koszt zatrudnienia jest najniższy w przypadku umowy o dzieło, która – co do zasady – nie jest oskładkowana. To oznacza, że pracodawca nie ponosi tzw. narzutów na wynagrodzenie, czyli składek finansowanych z własnych środków. Obciążenie składkami ZUS podwyższa wynagrodzenie brutto pracownika o ok. 20%. Niemniej przedsiębiorca, który zamierza podpisać umowę cywilnoprawną, nie może kierować się wyłącznie kosztami.

Jak wspomnieliśmy, umowy zlecenia i umowy o dzieło różnią się celem. Obowiązkowe zgłaszanie umów o dzieło do ZUS ułatwia organowi ich kontrolowanie. Gdyby ZUS wykrył, że przedsiębiorca podpisywał nie te umowy cywilnoprawne, co trzeba, to zamawiający dzieła – a tak naprawdę zlecający czynności – poniósłby konsekwencje finansowe, włącznie z opłaceniem zaległych składek z odsetkami.