Umowa na okres próbny w 2023 roku – nowe zasady zawierania i przedłużania

Wskutek wdrożenia dyrektywy 2019/1152 w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej zmienią się m.in. zasady zawierania i przedłużania umowy o pracę na okres próbny. O czym muszą pamiętać pracodawcy oferujący zatrudnienie na okres próbny? Jakie przywileje zyskają pracownicy?

1. Co się zmieni w umowach na okres próbny po nowelizacji Kodeksu pracy?
   1. Minimalna i maksymalna długość okresu próbnego
   2. Przedłużenie umowy na okres próbny z powodu rodzaju pracy
   3. Przedłużenie umowy na okres próbny a nieobecność pracownika
   4. Kolejna umowa na okres próbny z tym samym pracownikiem
   5. Nowe elementy w umowie na okres próbny
2. Wypowiedzenie umowy na okres próbny
3. Świadectwo pracy po okresie próbnym
4. Dodatkowe pytania o umowę na okres próbny
   1. Pracowniczka jest w ciąży. Czy umowa na okres próbny przedłuża się do dnia porodu?
   2. Pracownikowi wypowiedziano umowę na okres próbny. Czy należy mu się odprawa?
   3. Czy można podpisać umowę zlecenie na okres próbny?
   4. Czy pracownik na pełny etat, który odbywa okres próbny, powinien otrzymać co najmniej wynagrodzenie minimalne?

➡ Zobacz podsumowanie zmian w umowach o pracę w 2023 roku.

Zmiany w zasadach zawierania umów na okres próbny w 2023 roku

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadzi:

• uzależnienie okresu próbnego od przewidywanego okresu umowy o pracę na czas określony, którą strony planują podpisać po okresie próbnym,
• możliwość wydłużenia okresu próbnego po chorobie, urlopie lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika,
• nowe elementy we wzorze umowy na okres próbny,
• rozszerzoną ochronę pracowniczek w ciąży.

Nie zmieni się cel zawarcia umowy na okres próbny. Zgodnie z art. 25 § 2 k.p. pracodawca może sprawdzić kwalifikacje pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy.

Minimalna i maksymalna długość okresu próbnego

Umowy na okres próbny będą zawierane – jak dotychczas – na maksymalnie 3 miesiące. Niemniej długość okresu próbnego będzie uzależniona od przewidywanego okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony. Co ważne, przepisy określają wyłącznie maksymalne okresy. Umowę na okres próbny można zawrzeć nawet na 1 dzień.

Umowa na okres próbny	Umowa o pracę na czas określony zawarta po okresie próbnym
Maksymalnie 1 miesiąc	Krócej niż 6 miesięcy
Maksymalnie 2 miesiące	Co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 12 miesięcy
Maksymalnie 3 miesiące	Inne przypadki (w tym umowa na czas nieokreślony)

Chociaż pracodawca będzie musiał wpisać przewidywany okres zatrudnienia do umowy na okres próbny, to nie oznacza, że będzie zobowiązany do zatrudnienia pracownika, który się nie sprawdził. Tak samo pracownik zachowa prawo do rozwiązania umowy na okres próbny, jeżeli praca nie spełni jego oczekiwań. Niestety, póki co ustawodawca nie sprecyzował, jak należy interpretować „zamiar zawarcia umowy o pracę na czas określony”. Ponadto eksperci ds. prawa pracy wskazują, że pracodawca może rzetelnie określić okres trwania kolejnej umowy pod koniec okresu próbnego, czyli kiedy wie, czy pracownik spełnia się na danym stanowisku.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 dyrektywy 2019/1152 pracownik, który zakończy okres próbny i będzie pracował przez co najmniej 6 miesięcy w tej samej firmie, będzie mógł złożyć wniosek o zatrudnienie z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy. To oznacza, że pracownik będzie mógł poprosić o umowę o pracę na czas nieokreślony bądź zwiększenie wymiaru czasu pracy, jeśli jest zatrudniony np. na pół etatu.

Przedłużenie umowy na okres próbny z powodu rodzaju pracy

Aktualnie nie można przedłużyć umowy na okres próbny. Nowy art. 25 § 2³ k.p. umożliwia jednokrotne przedłużenie okresu próbnego o 1 miesiąc, jeśli będzie to uzasadnione rodzajem pracy.

Nawiasem mówiąc, chociaż dyrektywa 2019/1152 podaje, że umowy na okres próbny powinny mieć „rozsądny okres trwania”, dopuszcza wydłużenie okresu próbnego nawet ponad 6 miesięcy w państwach członkowskich – z powodu charakteru zatrudnienia. Jako przykłady podaje m.in.:

• stanowiska kierownicze,
• stanowiska zarządzające,
• pracę w służbie publicznej,
• interes pracownika.

Przedłużenie umowy na okres próbny z powodu nieobecności pracownika

Ponadto strony umowy będą mogły przedłużyć okres próbny o czas urlopu oraz innej usprawiedliwionej nieobecności na podstawie art. 25 § 2¹ k.p. Ten przepis dotyczy także umów zawieranych na maksymalnie 3 miesiące. Dyrektywa 2019/1152 wskazuje, że jeśli pracownik był nieobecny wskutek np. choroby, pracodawca powinien móc przedłużyć okres próbny. Dzięki temu nie będzie mieć wątpliwości, czy dana osoba rzeczywiście spełnia wymagania na zajmowanym stanowisku.

Warto zwrócić uwagę, że nowe brzmienie art. 25 § 2 k.p. podaje, że okres próbny nie przekracza 3 miesięcy, ale z zastrzeżeniem art. 25 § 2¹-2³ k.p. To oznacza, że interpretacja nowego art. 25 § 2¹ k.p., która nie zobowiązuje pracodawcy do przestrzegania 3-miesięcznego limitu w tym przypadku, jest właściwa. Gdyby okres przedłużonej umowy mógł wynosić nie więcej niż 3 miesiące, pracodawca nie mógłby skorzystać z tej możliwości w przypadku dłuższej nieobecności pracownika przebywającego np. na zwolnieniu lekarskim.

Zawarcie więcej niż jednej umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem

Pracodawca nadal będzie mógł zawrzeć z pracownikiem kolejną umowę na okres próbny, o ile zatrudniony będzie wykonywał inny rodzaj pracy.

Aktualne przepisy umożliwiają również podpisanie kolejnej umowy na okres próbny z pracownikiem:

• którego umowa o pracę wygasła lub została rozwiązana co najmniej 3 lata temu,
• który ma wykonywać ten sam rodzaj pracy.

Po wdrożeniu dyrektywy 2019/1152 pracodawca nie będzie miał takiej możliwości. Ponowne zatrudnienie tej samej osoby na tym samym lub podobnym stanowisku będzie wiązało się z podpisaniem umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony.

Nowa treść umowy o pracę na okres próbny

Nowe przepisy zmieniają również treść umowy o pracę na okres próbny.

Pracodawca powinien rozszerzyć wzór o:

1. okres trwania bądź dzień zakończenia umowy,
2. możliwość wydłużenia okresu próbnego o okres urlopu oraz innych usprawiedliwionych nieobecności pracownika (opcjonalnie),
3. okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony po okresie próbnym, lub zapis o wydłużeniu okresu próbnego, o ile jest to uzasadnione rodzajem wykonywanej pracy.

Zastanawiasz się, jak zaktualizować wzór umowy, którą podpisujesz z nowymi pracownikami? W ramach usług kadrowych w TribePerk sporządzamy m.in. dokumentację związaną z zatrudnieniem i zmianą warunków zatrudnienia, więc możemy przygotować dla Ciebie nowy wzór umowy na okres próbny, który będzie zgodny z przepisami po nowelizacji Kodeksu pracy.

Czy można wypowiedzieć umowę na okres próbny?

Tak, przy czym okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny jest uzależniony od jego długości. Z artykułu o okresach wypowiedzenia umów o pracę dowiesz się, jak liczyć okres wypowiedzenia w dniach i tygodniach.

Okres obowiązywania umowy na okres próbny	Okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny
Nie przekracza 2 tygodni	3 dni robocze
Trwa dłużej niż 2 tygodnie	1 tydzień
3 miesiące	2 tygodnie

Czy pracodawca powinien wydać świadectwo pracy po zakończeniu umowy o pracę na okres próbny?

To zależy, czy pracownik podpisze umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony po okresie próbnym, czy skończy pracować w danej firmie.

Zgodnie z art. 97 § 1¹ k.p. świadectwo pracy za okres próbny wydaje się na elektroniczny lub papierowy wniosek pracownika, z którym zawiera się umowę o pracę w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy. Art. 97 § 1² k.p. zobowiązuje pracodawcę do wydania świadectwa w ciągu 7 dni od złożenia wniosku. Jeśli pracownik kontynuujący zatrudnienie nie wnioskuje o świadectwo za okres próbny, można wydać „zbiorcze świadectwo” po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony.

Jeżeli pracownik odchodzi z firmy po okresie próbnym, pracodawca musi wystawić świadectwo w terminie określonym w art. 97 § 1 k.p.

Dodatkowe pytania o umowę na okres próbny