Ile wynosi składka wypadkowa? Zasady ustalania i aktualne stopy procentowe [tabela]

Od 0,67% do 3,33% – tyle wynosi składka wypadkowa, którą pracodawcy opłacają za pracowników. Na stopę procentową składki wpływa m.in. rodzaj przeważającej działalności firmy wg kodu PKD i przypisana mu kategoria ryzyka. Z danych Ayming wynika, że dzięki weryfikacji składki wypadkowej przedsiębiorstwa mogą zaoszczędzić od 1,5% do 3% rocznej masy wynagrodzeń. Jak poprawnie ustalić składkę wypadkową obowiązującą od 1 kwietnia 2023 roku? Kiedy oblicza się składkę samodzielnie, a kiedy zajmuje się tym ZUS?

1. Kto opłaca składkę wypadkową za pracownika?
2. Kto ustala wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe?
   1. Kiedy ZUS powiadamia płatnika o stopie procentowej składki wypadkowej?
   2. Płatnik podejrzewa, że składka wypadkowa ustalona przez ZUS jest błędna. Co powinien zrobić?
3. W jakich deklaracjach ZUS uwzględnia się składkę wypadkową?
4. Ile czasu ma płatnik na skorygowanie błędnie naliczonej składki wypadkowej?
5. Jakie konsekwencje poniesie płatnik opłacający za wysoką lub za niską składkę wypadkową?
6. Kiedy inspektor PIP może złożyć wniosek o podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe?
7. Czy można obniżyć składkę wypadkową, powołując się na zapewnienie pracownikom środków ochrony?
8. Stopy procentowe składki wypadkowej od 1 kwietnia 2022 do 31 marca 2023 [tabela]
9. Kiedy uwzględnić zaktualizowaną składkę wypadkową w wynagrodzeniu?
10. Nowa statystyczna karta wypadku a składka na ubezpieczenie wypadkowe

Kto opłaca składkę wypadkową?

Składkę wypadkową za pracownika opłaca w całości pracodawca. Podział innych składek ubezpieczeniowych między pracodawcę a pracowników możesz sprawdzić w artykule o kosztach zatrudnienia w 2023 roku.

Kto ustala stopę procentową składki wypadkowej?

Stopę procentową składki wypadkowej ustala albo płatnik, albo ZUS. Wpływa na to kilka czynników, które ujęliśmy w tabeli. Z poradnika o deklaracji ZUS IWA dowiesz się, jak obliczyć liczbę ubezpieczonych, która wpływa na wysokość składki wypadkowej.

Określona stopa procentowa składki obowiązuje w roku składkowym, nie kalendarzowym! Aktualny rok składkowy obejmuje okres od 1 kwietnia 2023 roku do 31 marca 2024 roku.

1. Płatnik składek zgłaszający maksymalnie 9 osób ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego – opłaca stopę zryczałtowaną. To 50% najwyższej stopy procentowej składki, którą ustalono na dany rok składkowy dla grup działalności. Maksymalna stopa procentowa wynosi 3,33%. To oznacza, że płatnik opłaca 1,67% składki wypadkowej.
2. Płatnik składek nie podlegający wpisowi do rejestru REGON – również opłaca stopę zryczałtowaną. Nie ma znaczenia, ile osób zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego.
3. ZUS ustala składkę wypadkową dla płatnika składek, który:
   • zgłosił minimum 10 osób ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego,
   • podlega wpisowi do rejestru REGON,
   • przekazywał informację ZUS IWA do ZUS przez 3 ostatnie lata kalendarzowe, czyli 2020, 2021 i 2022 w przypadku ustalenia składki obowiązującej od 1 kwietnia 2023 roku do 31 marca 2024 roku.
4. Płatnik składek opłaca stopę procentową składki wypadkowej w wysokości ustalonej dla grupy działalności, do której należy, jeśli:
   • zgłosił minimum 10 osób ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego,
   • podlega wpisowi do rejestru REGON,
   • nie przekazywał informacji ZUS IWA do ZUS przez 3 ostatnie lata kalendarzowe.

	Płatnik składek 1	Płatnik składek 2	Płatnik składek 3	Płatnik składek 4
Podleganie wpisowi do rejestru REGON	Tak lub nie	Nie	Tak	Tak
Liczba osób ubezpieczonych zgłoszona do ubezpieczenia wypadkowego	Maksymalnie 9	Nie dotyczy	Co najmniej 10	Co najmniej 10
Przekazywanie ZUS IWA przez 3 kolejne, ostatnie lata kalendarzowe	Nie dotyczy	Nie dotyczy	Tak	Nie
Wysokość składki wypadkowej	Stopa zryczałtowana (50% maksymalnej stopy procentowej składki w danym roku składkowym dla grup działalności)	Stopa zryczałtowana (50% maksymalnej stopy procentowej składki w danym roku składkowym dla grup działalności)	Ustalana przez ZUS na podstawie stopy procentowej składki dla danej grupy działalności i wskaźnika korygującego	Stopa procentowa przyporządkowana grupie działalności, do której należy płatnik

Kiedy ZUS powiadamia płatnika o ustalonej stopie procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe?

ZUS wysyła „Zawiadomienie o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za dany rok składkowy” poprzez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). Płatnik składek powinien otrzymać informację do 20 kwietnia 2023 roku.

Płatnik uważa, że wysokość stopy procentowej składki ustalona przez ZUS jest niepoprawna. Co powinien zrobić?

Jeżeli płatnik ma wątpliwości wobec wysokości stopy procentowej składki wypadkowej, powinien zwrócić się do ZUS z prośbą o wyjaśnienie. W odpowiedzi otrzyma algorytm wyliczeniowy, na podstawie którego ustalono składkę na ubezpieczenie wypadkowe.

Składka wypadkowa a deklaracje ZUS

Nowo ustaloną składkę wypadkową wpisuje się do deklaracji ZUS DRA za kwiecień, czyli pierwszy miesiąc nowego roku składkowego. Wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe określa się również w imiennych raportach ZUS RCA za pracowników. Płatnik składek musi skorygować zarówno deklarację ZUS DRA, jak i raporty imienne ZUS RCA, kiedy okaże się, że stopa procentowa składki została błędnie ustalona.

👉 Zobacz, ile wynoszą składki ZUS, które pracodawca finansuje za pracownika. Składki – w tym na ubezpieczenie wypadkowe – podwyższają wynagrodzenie brutto o ok. 20%.

Korekta błędnie naliczonej składki wypadkowej

Płatnik składek lub ZUS mogą ustalić zaniżoną lub zawyżoną składkę wypadkową na podstawie błędnych informacji.

Jak już wiesz, ZUS oblicza składkę na ubezpieczenie wypadkowe na podstawie informacji ZUS IWA, w której płatnik może podać niepoprawną liczbę osób ubezpieczonych, nieprawdziwą liczbę wypadków przy pracy czy błędny kod PKD.

Jeżeli płatnik ustala składkę na ubezpieczenie wypadkowe na własną rękę, może wziąć pod uwagę stopę procentową przyporządkowaną grupie działalności, do której nie należał na dzień 31 grudnia poprzedniego roku. Wystarczy, że pomyli się w weryfikacji kodu PKD.

Okoliczności wykrycia błędnej składki wypadkowej	Termin złożenia korekty do ZUS
Przez płatnika składek	7 dni od dnia wykrycia nieprawidłowości
Wezwanie od ZUS do skorygowania ZUS IWA	14 dni od dnia doręczenia wezwania od ZUS
Decyzja ZUS (jeśli płatnik nie przekaże korekt po otrzymaniu wezwania lub protokołu kontroli)	7 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji
Kontrola ZUS	30 dni od dnia doręczenia protokołu kontroli

Zaniżona lub zawyżona składka wypadkowa – skutki dla płatnika

Jeżeli płatnik opłacał zawyżoną składkę wypadkową, po korekcie dokumentów rozliczeniowych okaże się, że na koncie płatnika widnieje nadpłata. Aby ją odzyskać, płatnik musi złożyć formularz RZS-P, czyli wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek. Przedsiębiorca, który pozostawi nadpłatę na koncie, może pomniejszyć najbliższe składki o tę kwotę.

W przypadku zaniżonej składki na ubezpieczenie wypadkowe trzeba opłacić zaległe składki z odsetkami za zwłokę. Dotkliwsze konsekwencje dosięgną płatnika, który nie złożył deklaracji ZUS IWA lub jej korekty po otrzymaniu wezwania od ZUS. Wtedy ZUS może nałożyć karę – podwyższyć stopę procentową składki o 50%.

Podwyższenie składki wypadkowej o 100% na wniosek PIP

ZUS ma prawo do podwyższenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o 100%. Wystarczy, że inspektor Państwowej Inspekcji Pracy wystąpi z wnioskiem, kiedy stwierdzi podczas dwóch kolejnych kontroli w firmie, że przepisy BHP zostały naruszone w rażący sposób. Co ważne, pracodawca nie musi naruszyć tych samych przepisów za każdym razem. Podwyższona stopa procentowa obowiązuje w roku składkowym następującym po roku składkowym, w którym inspektor pracy złożył wniosek do ZUS.

Sam wniosek nie jest wiążący dla ZUS – zanim podwyższy składkę, musi zweryfikować, czy rzeczywiście doszło do rażącego naruszenia przepisów BHP z winy pracodawcy. Przedsiębiorca może odwołać się do sądu w przypadku negatywnej decyzji ZUS.

Jak obniżyć składkę wypadkową, zapewniając pracownikom ochronę przed szkodliwymi czynnikami?

We wspomnianej deklaracji ZUS IWA podaje się liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, czyli takich, w których najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia są przekroczone. Nadmierny hałas czy bardzo wysokie stężenie pyłów sprzyjają i chorobom zawodowym, i wypadkom przy pracy.

Z orzeczenia Sądu Najwyższego z 16 lutego 2023 roku (sygn. akt III UZP 6/22) wynika, że pracodawca, który wyposaży pracowników w środki ochrony indywidualnej eliminujące całkowicie zagrożenie wynikające z przekroczenia dopuszczalnych norm, może obniżyć składkę wypadkową. To oznacza, że samo zapewnienie pracownikom np. nauszników przeciwhałasowych czy osłony z nylonową siatką na twarz nie będzie wystarczające, jeżeli te środki ochrony nie sprawią, że pracownicy przestaną być zagrożeni wskutek przekroczenia danych norm w miejscu wykonywania pracy.

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności od 1 kwietnia 2023 roku do 31 marca 2024 roku

Jeśli płatnik składek samodzielnie ustala stopę procentową składki wypadkowej, musi sprawdzić wartość przyporządkowaną grupie działalności, do której należy. Uwaga – płatnik powinien kierować się kodem PKD ujętym w rejestrze REGON na 31 grudnia poprzedniego roku. To oznacza, że płatnik weryfikujący składkę obowiązującą od 1 kwietnia 2023 roku do 31 marca 2024 roku powinien wybrać grupę z kodem PKD widniejącym w rejestrze REGON 31 grudnia 2022 roku. Przedsiębiorstwo, które ma kilka kodów PKD, sugeruje się rodzajem przeważającej działalności gospodarczej.

Lp.	Grupa działalności	Kod PKD*	Kategoria ryzyka	Stopa procentowa składki wypadkowej
1	Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową	A – 01	9	2,53 %
2	Leśnictwo i pozyskiwanie drewna	A – 02	10	2,80 %
3	Rybactwo	A – 03	4	1,20 %
4	Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu)	B – 05	12	3,33 %
5	Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego	B – 06	10	2,80 %
6	Górnictwo rud metali	B – 07	11	3,06 %
7	Pozostałe górnictwo i wydobywanie	B – 08	7	2,00 %
8	Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie	B – 09	11	3,06 %
9	Produkcja artykułów spożywczych	C – 10	5	1,47 %
10	Produkcja napojów	C – 11	4	1,20 %
11	Produkcja wyrobów tytoniowych	C – 12	4	1,20 %
12	Produkcja wyrobów tekstylnych	C – 13	5	1,47 %
13	Produkcja odzieży	C – 14	3	0,93 %
14	Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych	C – 15	3	0,93 %
15	Produkcja wyrobów z drewna oraz korka z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów do wyplatania	C – 16	8	2,26 %
16	Produkcja papieru i wyrobów z papieru	C – 17	6	1,73 %
17	Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji	C – 18	3	0,93 %
18	Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej	C – 19	5	1,47 %
19	Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych	C – 20	5	1,47 %
20	Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych	C – 21	4	1,20 %
21	Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych	C – 22	5	1,47 %
22	Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych	C – 23	6	1,73 %
23	Produkcja metali	C – 24	9	2,53 %
24	Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń	C – 25	6	1,73 %
25	Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych	C – 26	3	0,93 %
26	Produkcja urządzeń elektrycznych	C – 27	5	1,47 %
27	Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana	C – 28	5	1,47 %
28	Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli	C – 29	5	1,47 %
29	Produkcja pozostałego sprzętu transportowego	C – 30	6	1,73 %
30	Produkcja mebli	C – 31	5	1,47 %
31	Pozostała produkcja wyrobów	C – 32	4	1,20 %
32	Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń	C – 33	5	1,47 %
33	Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych	D – 35	4	1,20 %
34	Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody	E – 36	5	1,47 %
35	Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków	E – 37	5	1,47 %
36	Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców	E – 38	7	2,00 %
37	Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami	E – 39	6	1,73 %
38	Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków	F – 41	5	1,47 %
39	Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej	F – 42	6	1,73 %
40	Roboty budowlane specjalistyczne	F – 43	4	1,20 %
41	Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych	G – 45	3	0,93 %
42	Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi	G – 46	3	0,93 %
43	Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi	G – 47	3	0,93 %
44	Transport lądowy oraz transport rurociągowy	H – 49	4	1,20 %
45	Transport wodny	H – 50	8	2,26 %
46	Transport lotniczy	H – 51	2	0,67 %
47	Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport	H – 52	5	1,47 %
48	Działalność pocztowa i kurierska	H – 53	5	1,47 %
49	Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi	I	2	0,67 %
50	Informacja i komunikacja	J	2	0,67 %
51	Działalność finansowa i ubezpieczeniowa	K	2	0,67 %
52	Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości	L	3	0,67 %
53	Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna	M	2	0,67 %
54	Wynajem i dzierżawa	N – 77	4	1,20 %
55	Działalność związana z zatrudnieniem	N – 78	4	1,20 %
56	Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane	N – 79	2	0,67 %
57	Działalność detektywistyczna i ochroniarska	N – 80	3	0,93 %
58	Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni	N – 81	4	1,20 %
59	Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej	N – 82	2	0,67 %
60	Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne	O, U	3	0,93 %
61	Edukacja	P	3	0,93 %
62	Opieka zdrowotna i pomoc społeczna	Q	4	1,20 %
63	Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją	R	3	0,93 %
64	Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby	S, T	2	0,67 %

Zmiana stopy procentowej składki wypadkowej a termin wypłaty wynagrodzenia

Załóżmy, że płatnik składek musi opłacić składkę wypadkową w innej wysokości niż dotychczas. Termin wypłaty wynagrodzenia za marzec 2023 roku wypada 10 kwietnia 2023 roku. To oznacza, że pracodawca, który pozna nową stopę procentową przed 10 kwietnia, musi naliczyć zaktualizowaną składkę wypadkową od wynagrodzeń wypłacanych za marzec.

Statystyczna karta wypadku a składka wypadkowa

Od 1 stycznia 2023 roku obowiązuje nowy wzór statystycznej karty wypadku przy pracy. Zaktualizowany formularz pozwala na określenie, czy pracownik miał wypadek w siedzibie firmy, czy podczas pracy zdalnej. Te informacje mogą wpłynąć na wysokość składki wypadkowej dla pracodawcy.