Skierowanie na badania lekarskie pracownika – jak wypełnić? Wzór do pobrania (PDF)

Zgodnie z art. 229 § 4a pracodawcy wydają osobom zatrudnionym skierowania, na podstawie których lekarze medycyny pracy przeprowadzają badania kontrolne, okresowe i wstępne. Od orzeczeń lekarskich zależy, czy pracownik będzie mógł podjąć lub kontynuować pracę na danym stanowisku, czy nie. O ile pandemia wywołała liczne zmiany w przepisach, o tyle można powiedzieć, że po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego wracamy na stare tory. Z drobnymi zmianami – wyjaśniamy, co muszą wiedzieć pracodawcy o skierowaniach lekarskich w 2023 roku.

Skierowania na badania medycyny pracy po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego

W okresie pandemii zmieniono m.in. przepisy dotyczące badań lekarskich pracowników.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 31m ust. 1 ustawy covidowej orzeczenia lekarskie wydane w ramach badań medycyny pracy, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 roku, zachowują ją, ale nie dłużej niż przez 180 dni od odwołania stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego.

Skoro ten ostatni został odwołany 1 lipca 2023 roku, wspomniane orzeczenia zachowują ważność do 28 grudnia 2023 roku. To ostatni dzień na wykonanie zaległych badań! Od 29 grudnia pracodawcy nie będą mogli dopuścić do pracy osób, które nie będą miały ważnych orzeczeń. To oznacza, że powinni wystawić skierowania na badania lekarskie z wyprzedzeniem, spodziewając się kolejek do lekarzy medycyny pracy.

Pamiętamy za przedsiębiorców o ważnych terminach pracowniczych!

Pełna obsługa kadr i płac Twojej firmy w TribePerk odciąży Cię z monitorowania terminów związanych z zatrudnieniem. Dopilnujemy rozliczeń na czas, a zautomatyzowana platforma kadrowo-płacowa przypomni Ci o badaniach medycyny pracy czy szkoleniach bhp.

Zobacz

Ważność stracą nie tylko badania okresowe, ale także badania wstępne i kontrolne

Chociaż ustawodawca zawiesił wyłącznie obowiązek wykonywania badań okresowych podczas stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego, to pewne zmiany objęły także badania kontrolne (dotyczące pracowników chorujących dłużej niż 30 dni) i wstępne (dotyczące nowo zatrudnianych osób).

Po pierwsze – badania profilaktyczne mógł przeprowadzać dowolny lekarz, nie tylko specjalista w zakresie medycyny pracy. Takie orzeczenia, niezależnie od rodzaju badań, stracą ważność 29 grudnia 2023 roku.

Po drugie – osoby zatrudniane na stanowiska administracyjno-biurowe, które miały aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w takich samych warunkach, nie musiały wykonywać badań wstępnych.

Pozostałe osoby (na innych stanowiskach niż administracyjno-biurowe), które:

• zostały ponownie zatrudnione przez poprzedniego pracodawcę na to samo stanowisko lub inne, ale charakteryzujące się tymi samymi warunkami, w ciągu 180 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia wcześniejszego stosunku pracy z tym pracodawcą,
• zostały zatrudnione przez innego pracodawcę w ciągu 180 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy i miały aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań w takich samych warunkach (z wyjątkiem prac szczególnie niebezpiecznych),

również nie musiały wykonywać badań wstępnych. Jeśli zostały wykonane, ale przez innego lekarza niż lekarz medycyny pracy do 30 czerwca 2023 roku, stracą ważność 29 grudnia 2023 roku.

Aktualnie powyższe terminy, wymienione w art. 229 § 1¹ pkt 1 i 2 Kodeksu pracy, wynoszą nie 180 dni, tylko 30 dni.

Kiedy zlecić badania wstępne – przed podpisaniem umowy czy po?

Twój przyszły pracownik musi wykonać badania wstępne przed pierwszym dniem pracy. To oznacza, że możecie podpisać umowę o pracę, w której wskażecie późniejszy termin rozpoczęcia pracy.

Poznaj najważniejsze zasady badań wstępnych dla pracodawców

Orzeczenie lekarskie pracownika, które wydano mu po badaniach okresowych, utraciło ważność po 30 czerwca 2023 roku. Kiedy pracodawca musi wydać skierowanie na badania lekarskie?

Pracodawcy mieli wątpliwości, jak postąpić w przypadku pracowników, których orzeczenia lekarskie wydane po badaniach okresowych wygasły po 30 czerwca roku, czyli już po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego. W związku z tym Główny Inspektorat Pracy zwrócił się z prośbą o interpretację przepisów do Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.

Ze stanowiska resortu, które GIP otrzymał 10 lipca 2023 roku, wynika, że okres przejściowy obejmuje również pracowników, których orzeczenia lekarskie straciły ważność po 30 czerwca. To oznacza, że osoba zatrudniona, której orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy zdezaktualizowało się np. 6 lipca 2023 roku, musi wykonać badania okresowe do 28 grudnia 2023 roku, czyli do 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, które nastąpiło 1 lipca 2023 roku. Przez ten czas może wykonywać dotychczasową pracę – pracodawca nie narazi się na karę.

Stanowisko resortu – które mimo wszystko można uznać za zaskakujące – jest uzasadnione ryzykiem długiego oczekiwania na wizytę u lekarza medycyny pracy. Pracodawcy nie wydawali skierowań na badania okresowe przez ponad 3 lata, więc nic dziwnego, że poradnie mogą zostać zatłoczone, zwłaszcza w ostatnich tygodniach okresu przejściowego.

Niemniej ministerstwo podkreśliło, że pracodawca i pracownicy są zobowiązani do niezwłocznego wykonania zawieszonych obowiązków, więc nie należy zwlekać z badaniami do ostatniej chwili.

Chociaż pracownikowi nie należy się cały dzień wolny na badania okresowe, przysługuje mu wynagrodzenie za czas wizyty u lekarza medycyny pracy.

Pamiętaj, że przepisy wewnątrzzakładowe mogą być korzystniejsze dla pracownika niż ustawa, więc możesz udzielić dnia wolnego na badania okresowe, nawet jeśli zajmą tylko część z godzin do przepracowania.

Poznaj kluczowe warunki badań okresowych pracowników

Jaki jest termin ważności skierowania na badania lekarskie do pracy?

Przepisy nie określają, przez jaki czas jest ważne skierowanie na badania profilaktyczne do pracy, niezależnie od ich rodzaju. Przyjmuje się, że pracownik powinien poddać się zleconym badaniom jak najszybciej po otrzymaniu skierowania. Im dłuższa zwłoka, tym większe ryzyko, że nie uzyska orzeczenia lekarskiego, zanim wygaśnie poprzednie. W efekcie nie zostanie dopuszczony do pracy. Ponadto niektóre placówki medycyny pracy wymagają, aby skierowanie było wystawione nie później niż 30 dni przed dniem badań.

Pamiętaj też, że wydanie skierowania na badania lekarskie ma charakter polecenia służbowego, któremu nie można się sprzeciwić. Grozi bowiem za to nawet zwolnienie dyscyplinarne.

Jak policzyć 31 dni zwolnienia lekarskiego, które wymuszają skierowanie pracownika na badania kontrolne?

Zgodnie z art. 229 § 2 Kodeksu pracy pracownik, który był niezdolny do pracy dłużej niż 30 dni, musi przejść badania kontrolne. Co kluczowe, L4 musi obejmować więcej niż 30 kolejnych dni kalendarzowych – bez żadnej przerwy, nawet w święto czy weekend.

Sprawdź, co musi wiedzieć pracodawca o badaniach kontrolnych

Jak wypełnić skierowanie na badania wstępne, kontrolne lub okresowe?

Na początku skierowania na badania lekarskie pracownika podaje się dane pracodawcy i miejscowość oraz datę. Potem zaznaczasz, które badania ma wykonać pracownik: kontrolne, okresowe czy wstępne.

Następnie wpisujesz imię i nazwisko pracownika, PESEL, adres zamieszkania i stanowisko pracy.

Część sprawiająca największy problem pracodawcom dotyczy czynników na stanowisku pracy, które są niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe. Jeżeli na danym stanowisku nie występują takie czynniki, osoba wypełniająca skierowanie powinna wpisać „0” w podsumowaniu. W takim przypadku badanie lekarskie wykonuje się nie rzadziej niż co 5 lat, w innych przypadkach – co rok lub kilka lat. Zdarza się, że osoby rozpoczynający pracę narażającą ich na szkodliwe czynniki wykonują pewne badania nawet co 3 miesiące w pierwszym roku narażenia.

Jakie czynniki należą do poszczególnych kategorii? Niżej podaliśmy przykładowe zagrożenia dla pracowników. Pełna lista czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych jest podana w załączniku nr 1 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników.

• Czynniki fizyczne – hałas (w tym ultradźwiękowy), drgania ogólne (oddziałujące na cały organizm) i drgania miejscowe (oddziałujące na organizm przez kończyny górne), różne rodzaje promieniowania (jonizujące, nadfioletowe, podczerwone, laserowe, widzialne), mikroklimat gorący i zimny, zwiększone lub obniżone ciśnienie atmosferyczne.
• Pyły – węgla, grafitu, talku, drewna, mąki, nieorganiczne z włóknami azbestu, zawierające tworzywa sztuczne (np. włókna mineralne), organiczny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego.
• Czynniki chemiczne – związki akrylowe, aldehydy, amoniak, arsen, bar, brom, chrom, kadm, mangan, nikiel, ołów i ich związki, tlenki azotu, fluor, nafta i jej produkty, pestycydy, rtęć, tlenek węgla, żywice epoksydowe.
• Czynniki biologiczne – wirusy (np. zapalenia wątroby typu B i C, kleszczowego zapalenia mózgu), pałeczki, grzyby.
• Inne czynniki, w tym niebezpieczne – niekorzystne czynniki psychospołeczne (np. w związku z pracą na stanowisku decyzyjnym, obarczonym dużą odpowiedzialnością, pracą pod presją czasu, monotonią pracy), obsługa monitorów, praca na wysokości, praca nocna i zmianowa, praca w wymuszonej pozycji, kierowanie pojazdami, szkolenie i egzaminowanie kierowców.

Jaka jest minimalna, a jaka maksymalna temperatura w pracy?

W skrócie – minimalna temperatura w biurze to 18°C, natomiast maksymalna – nie jest określona wprost. Niemniej pracodawcy muszą przestrzegać obowiązków wynikających z m.in. rozporządzenia w sprawie bhp.

Sprawdź obowiązki pracodawcy związane z temperaturą w biurze

Na drugiej stronie skierowania znajdują się objaśnienia zawierające źródła, do których powinien zerknąć pracodawca wypełniający dokument.

Aktualny wzór skierowania na badanie lekarskie w 2023 roku (PDF)