Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron – jak napisać i kiedy złożyć?

Dzięki rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron można uniknąć chociażby długiego okresu wypowiedzenia, który obejmuje nawet 3 miesiące dla osoby zatrudnionej minimum 3 lata w tej samej firmie. Kiedy warto rozwiązać umowę za porozumieniem stron? Czy z taką inicjatywą może wyjść tylko pracownik?

1. Różnice między rozwiązaniem umowy za porozumieniem stron a wypowiedzeniem umowy o pracę
2. Co powinno zawierać porozumienie stron?
3. Kiedy można rozwiązać umowę o pracę na mocy porozumienia stron?
4. Czy można zaproponować pracownikowi porozumienie stron zamiast zwolnienia dyscyplinarnego?
5. Czy pracownik może anulować rozwiązanie umowy po podpisaniu porozumienia stron?
6. Jak rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron wpływa na niewykorzystany urlop wypoczynkowy?
7. Dodatkowe pytania o porozumienie stron
   1. Jaki termin rozwiązania umowy wpisać w porozumieniu stron?
   2. Czy porozumienie stron uwzględnia się na świadectwie pracy?

Czym się różni porozumienie stron od wypowiedzenia umowy o pracę?

Według art. 30 § 1 pkt 1-4 Kodeksu pracy umowę o pracę można rozwiązać na 4 sposoby:

1. na mocy porozumienia stron,
2. za wypowiedzeniem, czyli przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
3. bez wypowiedzenia, czyli przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia,
4. z upływem czasu, na który była zawarta.

Jak widać, kiedy rozwiązujesz umowę o pracę za porozumieniem stron, nie składasz wypowiedzenia. Wypowiedzenie – w przeciwieństwie do porozumienia stron – jest jednostronnym oświadczeniem woli. Będzie skuteczne, nawet jeśli nie uzyskasz aprobaty drugiej strony, np. pracownik podrze wręczone mu wypowiedzenie lub pracodawca nie podpisze się na wypowiedzeniu złożonym przez pracownika. Takie sytuacje są niedopuszczalne w przypadku porozumienia stron.

Aby rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron, musicie wspólnie uzgodnić warunki, np. termin zakończenia umowy. Możecie go wyznaczyć nawet z dnia na dzień. To możliwe, bo w przypadku porozumienia stron nie obowiązują okresy wypowiedzenia wskazane w art. 34 i 36 Kodeksu pracy. Pracodawca i pracownik, którzy zawierają porozumienie, mogą dowolnie wydłużyć lub skrócić ustawowy okres wypowiedzenia.

	Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem	Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
Która strona może zainicjować rozwiązanie umowy o pracę	Pracownik lub pracodawca	Pracownik lub pracodawca
Wymagana zgoda obu stron (pracodawcy i pracownika)	Nie, wypowiedzenie to jednostronne oświadczenie woli	Tak, porozumienie stron to dwustronne oświadczenie woli
Podanie przyczyny rozwiązania umowy	Tak, jeśli wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony złożył pracodawca. Po wdrożeniu dyrektywy 2019/1152 pracodawca musi uzasadnić także wypowiedzenie umowy na czas określony	Nie
Konsultacja ze związkami zawodowymi	Tak, jeśli wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony złożył pracodawca. Po wdrożeniu dyrektywy 2019/1152 pracodawca musi zawiadomić związek również o zamiarze wypowiedzenia umowy na czas określony	Nie
Okres wypowiedzenia	Zależny od rodzaju umowy o pracę: na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony	Nie obowiązują ustawowe okresy wypowiedzenia. Strony wyznaczają dowolny termin rozwiązania umowy
Wydłużenie okresu wypowiedzenia	Tak, jeśli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie	Tak, strony mogą dowolnie wydłużyć ustawowy okres wypowiedzenia
Skrócenie okresu wypowiedzenia	Tak, na podstawie art. 36 § 6 Kodeksu pracy (po wypowiedzeniu umowy o pracę przez jedną ze stron) lub art. 361 § 1 Kodeksu pracy (w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy bądź innych przyczyn niedotyczących pracowników)	Tak, strony mogą dowolnie skrócić ustawowy okres wypowiedzenia. Porozumienie stron umożliwia nawet natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę
Zwrócenie się do sądu pracy przez pracownika	Tak, jeśli wypowiedzenie umowy przez pracodawcę jest nieuzasadnione lub niezgodne z przepisami	Nie, chyba że pracownik będzie się domagać uchylenia oświadczenia woli, uzasadniając, że podpisał porozumienie wskutek wprowadzenia w błąd, groźby, szantażu itp.

👉 Zobacz podsumowanie zmian w umowach o pracę w 2023 roku. Nowe przepisy dotyczą m.in. wypowiadania umów na czas nieokreślony.

Jak napisać rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron?

We wzorze rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron należy uwzględnić:

• miejscowość i datę,
• dane pracodawcy i pracownika, którzy zawarli umowę o pracę,
• nagłówek, np. „porozumienie stron w sprawie rozwiązania umowy o pracę” albo „rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron”,
• datę podpisania i datę rozwiązania umowy,
• podpis pracownika,
• podpis pracodawcy, osoby go reprezentującej lub osoby, którą pracodawca upoważnił do składania oświadczeń w jego imieniu.

Ponadto porozumienie stron może precyzować, czy pracownik będzie pracował do dnia rozwiązania umowy, czy będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. W porozumieniu można wskazać również podstawę prawną – art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.

W ramach naszych usług kadrowych wesprzemy Cię podczas zatrudniania i zwalniania pracowników. Przygotujemy dla Ciebie m.in.: umowy o pracę, aneksy do umów, wypowiedzenia czy porozumienia stron, które możesz przechowywać w chmurze, a nie w segregatorach.

Ponadto zyskasz dostęp do platformy kadrowo-płacowej online, która zapewni Ci całodobowy dostęp do danych pracowników z dowolnego miejsca, o dowolnej porze. Zautomatyzowana platforma:

✅ przyspiesza naliczanie wynagrodzeń,

✅ umożliwia pracownikom wygenerowanie pasków płacowych jednym kliknięciem,

✅ ułatwia analizę czasu pracy i nieobecności,

✅ sprzyja wdrożeniu elektronicznego obiegu wniosków w Twojej firmie,

✅ zastępuje niekompatybilne narzędzia kadrowo-płacowe.

Kiedy i jak rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron?

Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron może zainicjować pracodawca lub pracownik w dowolnym momencie. Przepisy nie narzucają formy pisemnej, ale pamiętaj, że dokument podpisany przez obie strony jest dowodem w przypadku ewentualnego konfliktu.

👉 Pracodawca zamierzający zwolnić pracownika z przyczyn, które nie leżą po stronie osoby zatrudnionej, może mu zaproponować rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Jeżeli firma zatrudnia ponad 20 osób, pracownik powinien otrzymać odprawę pieniężną.

Czy porozumienie stron umożliwia natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę?

Tak, dlatego zdarza się, że pracodawca proponuje pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron zamiast zwolnienia dyscyplinarnego.

Zdaniem Sądu Najwyższego (sygn. akt I PK 311/13) w tym przypadku można mieć do czynienia z groźbą bezprawną, kiedy:

• argumenty pracodawcy za jednostronnym rozwiązaniem stosunku pracy są wątpliwe, np. tak naprawdę nie istnieją podstawy do zwolnienia dyscyplinarnego,
• działanie pracodawcy wymusza podpisanie porozumienia stron przez pracownika, np. pracodawca informuje pracownika o zwolnieniu dyscyplinarnym, które – z czego pracownik nie zdaje sobie sprawy – jest nieuzasadnione,
• pracodawca szantażuje pracownika.

Samo podpisanie porozumienia stron w stresującej sytuacji nie jest równoznaczne z wymuszeniem zgody na takie rozwiązanie umowy.

To, że pracownik podejmował decyzję w warunkach presji, nie oznacza jeszcze, że presja ta była równoznaczna z celem pracodawcy polegającym na dążeniu do wymuszenia na pracowniku zgody na rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Innymi słowy, nie można stawiać znaku równości między poinformowaniem pracownika o zamiarze rozwiązania z nim umowy o pracę a groźbą bezprawną.

Uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2014 roku (sygn. akt I PK 311/13)

Jeśli pracodawca ma rzeczowe argumenty za zwolnieniem dyscyplinarnym, może zaproponować pracownikowi rozwiązanie umowy za porozumieniem stron jako korzystniejszą opcję. Dyscyplinarka jest wpisana w świadectwie pracy, więc może negatywnie rzutować na dalszą karierę zawodową pracownika.

👉 Pracodawca może zaproponować pracownikom rozwiązanie umów o pracę na mocy porozumienia stron w ramach zwolnień grupowych.

Czy można anulować porozumienie stron?

Co do zasady, nie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 3 listopada 2016 roku (sygn. akt VIII Pa 119/16) pracownik, który rozwiązał umowę o pracę za porozumieniem stron, nie może odwołać swojego oświadczenia woli, zwłaszcza jeśli dopiero po zawarciu porozumienia uznał je za niekorzystne dla siebie, np. ze względu na uzyskanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych dopiero po 90 dniach czy brak zwolnienia na poszukiwanie pracy.

O ile zmiana zdania pracownika nie jest wiążąca dla pracodawcy, o tyle pracodawca może zgodzić się na wycofanie porozumienia i rozwiązanie umowy z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia.

Co ważne, pracownik może wnieść pozew do sądu, jeśli będzie chciał udowodnić, że podpisał porozumienie wskutek wprowadzenia w błąd czy szantażu. W takim przypadku mamy do czynienia ze złożeniem oświadczenia woli pod wpływem wady, co pozwala na uchylenie się od jego skutków prawnych.

(…) możliwość uchylenia się przez pracownika od skutków prawnych oświadczenia woli w przypadku przekazania mu przez pracodawcę informacji o zamiarze jednostronnego rozwiązania umowy o pracę, zależy od tego, czy celem pracodawcy było wymuszenie w ten sposób na pracowniku wyrażenia zgody na rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron.

Uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2014 roku (sygn. akt I PK 311/13)

👉 Sprawdź, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Co ważne, przyczyna nie musi być zawsze winą pracownika!

Zwolnienie za porozumieniem stron a urlop wypoczynkowy

Art. 167¹ Kodeksu pracy, który zobowiązuje pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego udzielonego przez pracodawcę w okresie wypowiedzenia, dotyczy wyłącznie rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Nie ma zastosowania w przypadku porozumienia stron, chyba że pracodawca i pracownik uzgodnią inaczej. Co do zasady, pracownik, który rozwiązuje umowę o pracę za porozumieniem stron, nie jest zobligowany do wykorzystania urlopu, zanim odejdzie z firmy.

W tej sytuacji pracodawca powinien:

• wziąć pod uwagę ostatni dzień zatrudnienia wskazany w porozumieniu,
• wyznaczyć urlop proporcjonalny,
• obliczyć ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (w tym zaległy).

Dodatkowe pytania o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron